De Locatie

Foto
Naam kerk
Sint Servatiuskerk
Straat - nr
Schoolstraat 1
Postcode
5366 AT
Plaats
Megen
Regio
Maasland
Provincie
Noord-Brabant
Longitude
5.5636808
Latitude
51.8227831

De Historie

Jaar eerste werken
1879
Historie
  • 1879 - Nieuwbouw door firma Gradussen
  • 1919 - Onderhoud en reparaties door firma P.J. Vermeulen & Zonen
  • 2011 - Restauratie door Nico van Duren
  • 2021 - Onderhoud en stemmen door Nico van Duren
Algemeen
1877 - Een nieuw orgel

In de oude St. Servatiuskerk te Megen stond een orgel dat door firma Smits in de jaren 1854-1879 met regelmaat werd onderhouden en aangepast/uitgebreid.

Plannen waren inmiddels in gang gezet om een geheel nieuwe kerk te bouwen in Megen. In het memoriaal van het Minderbroederklooster valt te lezen dat het kerkbestuur op 23 december 1877 heeft besloten om toestemming te vragen aan de bisschop om een aanbod van Martinus Theodorus van der Beek aan te mogen nemen: plaatsing van een nieuw orgel met eiken kast, te leveren door firma Gradussen. Aangezien de kerk nieuw gebouwd werd, was een nieuw orgel noodzakelijk.

De inventaris van de oude kerk werd deels overgedaan aan de RK kerk van Altforst, zoals bijvoorbeeld de oude communiebank en het oude orgel. De laatste werd in 1879 goedkoop doorverkocht aan Altforst

Firma Gradussen startte met de bouw van het nieuwe orgel voor de pas voltooide nieuwe Megense parochiekerk op 10 maart 1879. Het instrument was dus geschonken door de Megense veehouder Martinus Theodorus van der Beek. Hij had hiertoe de gulle gift van fl. 5.000,= gedaan. Voor het orgel werd fl. 3.900,= betaald en voor de fraaie, negotische kast een bedrag van fl. 1.100,=.

Deze kast werd gemaakt door Sebertus Mulders uit Megen en was voorzien van drie puntige torens, mooi snijwerk en pijpen met vergulde monden.

De speeltafel werd aan de linkerkant van het orgel geplaatst.

1889 - Onderhoud en stemwerkzaamheden

Op 18 oktober 1889 werd door firma Gradussen werkzaamheden aan het orgel verricht, de kosten hiervoor bedroegen fl. 18,=

Volgens het memoriaal van het Minderbroederklooster te Megen werd vanaf 1894 het stemmen en onderhoud door firma Smits te Reek verricht.

1919 - Oorspronkelijke staat

Het orgel verkeert nog in de oorspronkelijke staat, firma J. Vermeulen heeft in 1919 alleen de windvoorziening elektrisch gemaakt.

Opvallend is het wapen van Amsterdam dat de kast siert, gepositioneerd onder de middentoren.

In het najaar van 2009 werd door Nico van Duren uit Reek gestart met een uitvoerige revisie. De werkzaamheden betroffen het aanbrengen van geweven ringen op het fundamentbord en onder de stokken. Hiermee waren de enorme lekkages die waren ontstaan, opgelost. Verder zijn alle platgetrapte pijpen weer keurig opgevormd.
(in het verleden was een elektro-monteur in het orgel gevallen met alle gevolgen vandien). Het geheel is weer zoals het in oorsprong was na ruim 2 weken intonatiewerk. Hierna werd het orgel gelukkig weer met lof goedgekeurd door de betreffende instanties (KKOR/Ton van Eck) die op zijn beurt weer rapporteert naar RACM.

Het het orgel weer in gebruik genomen op zondag 15 mei 2011 met een concert door de organisten Mark van Platen en Léon van den Brand. Ze bespeelden het orgel met een aantrekkelijk programma met muziek van onder andere Liszt, Schubert en Boëlmann. Het orgel speelt niet licht maar wel goed, de klank is mooi en de nagalm in de kerk is nogal lang.

2021 - laatste keer stemmen

Op zaterdag 3 juli 2021 werd het orgel door Nico van Duren voor de laatste keer nagekeken en gestemd. Dit in verband met een viering op zondag 4 juli ter gelegenheid van het feit dat de Zusters Clarissen 300 jaar in Megen zijn gevestigd en dat deze gemeenschap 550 jaar bestaat. Na deze viering wordt de kerk aan de eredienst onttrokken, de toekomstige bestemming is onbekend.

2022 - Plannen

Inmiddels is het orgel twee jaar buiten gebruik. Er zijn plannen om het orgel over te plaatsen naar de H. Hartkerk te Oss. De kerk is intussen verlaten aangezien alle vrijwilligers en andere bij de kerk betrokkenen zijn vertrokken. Overplaatsing van het  monumentaal Gradussen-orgel is een ingrijpende klus waarbij een kostbare restauratie nog nodig zal zijn voordat het in gebruik genomen kan worden.

Daarnaast: waar het monumentale orgels betreft zal de burgerlijke gemeente een vergunning moeten verlenen en het is het gebruikelijk om advies te vragen aan de RCE. Kortom, op dit moment is het nog niet duidelijk waar het traject zal eindigen.

2023 - Nieuwe bestemming

In het Brabants Dagblad (editie 17 maart 2023) wordt gemeld dat Roemeense gelovigen de Sint-Servatiuskerk in Megen gaan overnemen. Alleen de stoelen hoeven er uit te worden gehaald. Na jaren van sluiting komt de kerk dus in handen van de Roemeens-Orthodoxe kerk. Vanuit heel oostelijk Nederland zullen Roemenen naar Megen gaan komen om er te bidden.

Het mooie Gradussen-orgel kan op zijn plek blijven staan en de kerk mag nog steeds worden gebruikt voor begrafenissen van overleden burgers uit Megen. Op maandag 10 april 2023 is het orgel nog bijgestemd door Nico van Duren.

Orginele dispositie
Status orgel
Originele staat

De Dispositie

Bereik
IIP/15
Technisch
  • Manuaal omvang: C-f'''
  • Pedaal omvang: C-c'
  • Hoofdwerk: 10
  • Positief: 5
  • Pedaal: Aangehangen
  • Aantal (sprekende) registers: 15
  • Toets tractuur: Mechanisch
  • Register tractuur: Mechanisch
  • Windlade: Sleeplade
  • Stemtoonhoogte a' = 440 Hz
  • Stemmingstemperatuur: Evenredig zwevend
Hoofdwerk
  • Bourdon 16'
  • Prestant 16' (discant)
  • Prestant 8'
  • Openfluit 8'
  • Viola di Gamba 8'
  • Octaaf 4'
  • Fluit 4'
  • Octaaf 2'
  • Cornet IV (doorlopend)
  • Trompet 8'
Bovenwerk
Nevenwerk
Echowerk
Zwelwerk
Manuaal
Positief
  • Bourdon 8'
  • Salicionaal 8'
  • Fluit 8'
  • Fluit Harmonique 4'
  • Melophon 4'
Onderpositief
Vulstem
Pedaal
  • Aangehangen
Koppelingen
  • Manuaalkoppel
Accessoires
  • Ventiel
Speelhulp

Media kerk en orgel

Publicaties-oud
Publicaties
Foto's

Megen-kerk05Megen-kerk03Megen-kerk04Megen-orgel02Megen-orgel29Megen-orgel01Megen-orgel26Megen-orgel22Megen-orgel27Megen-kerk31Megen-orgel03Megen-orgel05Megen-orgel24Megen-orgel21Megen-orgel07Megen-orgel14Megen-kerk30Megen-orgel10Megen-orgel09Megen-orgel11Megen-kerk32Megen-kerk33Megen-orgel12Megen-orgel12

Video

Bronnen

Bronnen/literatuur
  • Piet Bron - Orgbase.nl
  • Nico van Duren - orgelbouwer
  • Brabants orgelbezit : een inventarisatie van Brabantse orgels / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant [1975]
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap [1983]
  • Het historische orgel in Nederland 1878 - 1886 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2006. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 11)
  • Gradussen-orgel (1879) Sint Servatiuskerk Megen : Heringebruikname van het gerestaureerde Gradussen-orgel (1879) in de Sint Servatiuskerk te Megen - 15 mei 2011. - Uitgave Stichting Orgelfonds Megen (CD) [2011]
  • De Organist

Recordinfo

Laatste updater
bizzibi
ID-nr
16
ID-code
0HDTD
Datum aanmaak
2020-12-31 19:19:29
Aangepast
2023-04-10 17:54:09
Opgevraagd