De Locatie

Foto
Naam kerk
RK Kerk van de H. Johannes Apostel en Evangelist
Straat - nr
Koningin Wilhelminalaan 48
Postcode
8384 GH
Plaats
Wilhelminaoord - Frederiksoord
Regio
Parochie Frederiksoord
Provincie
Drenthe
Longitude
6.1634651
Latitude
52.8600656

De Historie

Jaar eerste werken
1885
Historie
  • 1885 - Gebouwd door firma Gradussen
  • 1965 - Verhuisd door firma Jos H. Vermeulen
  • 1998 - Gerestaureerd door firma H. Schreurs Rotterdam

In 2006 zijn er plannen geweest om de orgelkas te reconstrueren. De frontpijpen worden door Adema vervangen door pijpwerk met een beter mensuur.

Algemeen

Firma Gradussen bouwden in 1885 een eenklaviers-orgel voor de parochiekerk in Frederiksoord voor een bedrag van 700 gulden. Waarschijnlijk werd hierbij materiaal gebruikt uit een eerder orgel van Graind'Orge dat rond 1845 gebouwd zou moeten zijn.

Een bedrag van 400 gulden werd betaald uit een fundatie van Lindeman en de resterende 300 gulden werd betaald door drie andere personen.

Van de aanschaf van het orgel is nog een brief bewaard van pastoor W.G.B. Jansen van 27 april 1885 aan het aartsbisdom van Utrecht:

"Verzoek tot besteding van fl 400,= vrijgekomen door beëindiging van de fundatie : (.....), omdat het orgel hetwelk bij ons geheel versleten is, zelfs met aanzienlijke kosten, niet in bruikbare staat te houden is. Een hem bevriende orgelmaker W. Gradussen heeft zich bereid verklaard voor den prijs van fl 700,- een alleszins voldoend orgel (waarvan de schets is bijgevoegd) in zijne kerk te leveren".

Bovendien had een inmiddels overleden kanunnik, deken en pastoor te Arnhem na een bezoek aan de kerk spontaan fl 300,- toegezegd. De machtiging werd verleend op 30 april 1885. Het oude orgel was geheel waardeloos en werd vernietigd.

1965 - Overhuizing

De oude kerk werd afgebroken in 1965 en er werd een nieuwe kerk gebouwd. De firma Vermeulen uit Alkmaar plaatste het orgel over naar het nieuwe kerkgebouw en dat werd hierbij opgesteld naast het altaar achter een kolom. Het orgel is vanuit de kerk niet of nauwelijks zichtbaar.

De oude kas werd voor een deel hergebruikt en opnieuw omtimmerd met eikenhout. Van de oude orgelkas is hierdoor niets meer te zien.

In 1998 is het orgel gerestaureerd door de firma Schreur uit Rotterdam.

In 2006 bestonden er plannen om de orgelkas te reconstrueren, het is onbekend of dit is doorgegaan.

2021 - Huidige toestand

Het plaatje bij het klavier vermeldt: "Gebouwd door A.J. Graindorge à Liège 1846" maar het huidige instrument vertoont alle kenmerken van firma Gradussen. Mogelijk is bovenstaand opschrift op één van de pijpen van oudere datum aangetroffen. Zoals al was aangegeven ligt het voor de hand dat Gradussen ouder pijpwerk heeft gebruikt in dit orgel.

Het orgel was oorspronkelijk voorzien van een eenvoudige rechthoekige kast van naaldhout, beschilderd met een imitatiehoutsoort-verf. De zijkanten en achterzijde zijn intact gelaten, al is over het bestaande hout een dunne gelaagde plaat nieuw hout gespijkerd. Dit is ook gedaan voor de onderkant van het front. In het front 9 sprekende (oude) pijpen. Links en rechts van het pijpfront weer nieuw latwerk. De luiken aan de achterzijde laten nog delen zien van de oorspronkelijke kleur.

Orgelbeschrijving

Onderin de kas ligt een magazijnbalg (in prima staat) met een uitslaande en een inliggende vouw en aan de lange zijde 2x2 ijzeren coulissen. Aan de onderzijde van de balg nog de oude schepbalgen. DE windvoorziening vindt plaats door een Meidinger ventilator in een dempkist achter de orgel.

Boven de balg ligt het wellenraam met achtkantige grenen walsen met ijzeren armpjes. Daarboven ligt de rechthoekige eiken windlade: dit is typisch werk van firma Gradussen. Hij is gesponseld en aan de onderzijde beplakt met leer en papier.

Aan de achterzijde twee opliggende voorslagen, elk vastgezet met 3 voorslagijzers. In de ventielkast vinden we geen pulpeten, de trektraden lopen door een koperen strip.

De ventielen zijn aan de achterzijde spits en vastgezet met leren staarten onder een lat. Ze zijn aan de voorzijde recht.

De toetsen aan de bovenkant zijn voorzien van ivoor, vastgezet met koperen nagels. Frontons zijn gezwart, semitonen van ebbenhout. Rechthoekige eiken bakstukken en klavieromlijsting. Rechthoekig oud klavierdeksel, imitatie eiken geschilderd.

Eenvoudige orgelbank van imitatie eiken en een nieuwe leren zitting. Klavieromvang van het aangehangen pedaal is C-c (13 toetsen). Onder de toetsen draadveer met één lus.

De lade-indeling is van opzij naar het midden aflopend. Cis-kant aan de klavierkant. De windtoevoer van de balg naar de lade is aan de linkerzijde met een plat schuin oplopend windkanaal.

Het registermechaniek bestaat uit eenvoudig, gedraaide ronde knoppen met op de knop porceleinen plaatjes met opschriften.

Door firma Vermeulen  zijn de dammen verhoogd en zijn op de slepen telescoophulzen aangebracht. Stokken en roosters zijn nog origineel.

Orginele dispositie
Status orgel
Bespeelbaar

De Dispositie

Bereik
IaP/7
Technisch
  • Manuaal omvang: C-f'''
  • Pedaal omvang: C-c°
  • Manuaal: 7
  • Pedaal: Aangehangen
  • Aantal (sprekende) registers: 7
  • Toets tractuur: Mechanisch
  • Register tractuur: Mechanisch
  • Windlade: Sleeplade
  • Stemtoonhoogte: a' = 435 Hz
  • Stemmingstemperatuur: Evenredig zwevend
  • Winddruk: 75 mm
Hoofdwerk
  • Prestant 8′
  • Bourdon 8′
  • Viola di Gamba 8′
  • Prestant 4′
  • Fluit 4′
  • Octaaf 2′
  • Cornet III sterk (discant)
Bovenwerk
Nevenwerk
Echowerk
Zwelwerk
Manuaal
Positief
Onderpositief
Vulstem
Pedaal
  • Aangehangen
Koppelingen
Accessoires
Speelhulp

Media kerk en orgel

Publicaties-oud
Publicaties
Foto's

Frederiksoord-kerk02Frederiksoord-krant01Frederiksoord-krant02Frederiksoord-orgel01Frederiksoord-orgel03Frederiksoord-orgel04Frederiksoord-orgel05

Video

Bronnen

Bronnen/literatuur
  • Piet Bron - Orgbase.nl
  • Willemijn Hissink - Orgelsite.nl
  • OrgelsinDrenthe.nl
  • Het historische orgel in Nederland 1878 - 1886 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2006. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 11)

Recordinfo

Laatste updater
ID-nr
23
ID-code
1LCI8
Datum aanmaak
2020-12-31 20:26:45
Aangepast
2021-12-22 13:12:58
Opgevraagd