De Locatie

Foto
Naam kerk
Sint Eusebiuskerk (Kleine Eusebius)
Straat - nr
Nieuwe Plein 11
Postcode
6811 KN
Plaats
Arnhem
Regio
Provincie
Gelderland
Longitude
5.9027795
Latitude
51.9825807

De Historie

Jaar eerste werken
1875
Historie
Algemeen

De Sint Eusebiuskerk (kleine Eusebius) werd onder leiding van architect H.J. v.d. Brink in 1864-1865 gebouwd. Firma Gradussen kreeg in 1875 de opdracht om een nieuw orgel te bouwen als geschenk van de parochianen aan pastoor van Basten Batenburg en ter ere van zijn 25-jarig priesterjubileum in 1872.

Dit orgel was het eerste dat firma Gradussen in Arnhem plaatsten. Enkele jaren later zou ook de opdracht volgen voor levering van een orgel met nagenoeg identiek dispositie ten behoeve van de Sint Walburgiskerk.

Volgens onderstaande publicatie in De Tijd - een godsdienstig-staatkundig-dagblad - van 13 juli 1875 werd het nieuwe orgel opgeleverd/ingewijd op woensdag 7 juli 1875, waarbij het artikel melding maakte van "in alle opzichten zeer geschikte orgelmakers".

De Tijd, 13-07-1875

1903 - Regelmatig onderhoud

Uit het originele werkboek van Gradus (Gerard) Driessen, waarin hij verrichte werkzaamheden, reiskosten en materiaaluitgaven bijhield, blijkt dat firma Gradussen indertijd met regelmaat onderhoud en reparaties uitvoerde aan dit orgel.

Zo werd op o.a. op 10 april 1903 door Gradus Driessen 10 stuks  nieuwe welhaken gezet en tongwerk gestemd voor een bedrag van fl. 6,50.

Werkschrift Gradus Driessen
(1903)

In de navolgende jaren werd het orgel met regelmaat tweemaandelijks gerepareerd en tongwerk gestemd. Ook H. (Harry) Gradussen komt regelmatig voor in de omschrijvingen. Harry was een zoon van Johannes Gradussen (geboren 09-10-1871) en dus evenals Gradus Driessen, een volle neef van Willem en Hendrik Gradussen.

Familiefoto Gradussen - 1930 (Harry zittend 2e van links)

Harry was timmerman en hielp met regelmaat mee in de orgelbouw. Na het overlijden van Gradus Driessen zou Harry de lopende orgelbouwverplichtingen nog enige tijd voortzetten, om er uiteindelijk ook mee te stoppen. Zie voor meer informatie de pagina met uitgebreide historie.

Werkschrift Gradus Driessen
(1904)

1946 - Restauratie orgel

In 1946 werd de dispositie enigszins gewijzigd. Een restauratie volgde in 1959 door de firma Pels & Zn. uit Alkmaar. Hierna werd het weer in gebruik genomen met een bespeling door Kees Versteegh en Jan Boogaarts.

De firma Leeflang & Keijzer voerden in 1981/1982 een restauratie uit, die in september 1982 was afgerond.

Inmiddels was toen al bekend geworden dat de Kleine Eusebius werd gesloten.

Het kerkbestuur van de Sint Walburgiskerk heeft dit orgel aangekocht als vervanger voor het oorspronkelijke Gradussen-orgel dat in deze kerk had gestaan en sterke gelijkenis had.

1985 - Overplaatsing Walburgiskerk

In 1985 werd het orgel door Vermeulen overgeplaatst naar de Sint Walburgiskerk, enkele honderden meters verderop in de stad, en in 1986 op de nieuwe locatie in gebruik genomen.

De Kleine Eusebius is in het najaar van 1990 gesloopt voor een flat (die er uiteindelijk nooit is gekomen).

Orginele dispositie
  • Manuaal
    • Prestant 8'
    • Bourdon 16'
    • Salicionaal 8'
    • Flûte Harmonique 8'
    • Bourdon 8'
    • Octaaf 4'
    • Roerfluit 4'
    • Quint 3'
    • Octaaf 2'
    • Cornet II-IV sterk
    • Trompet 8'
  • Positief
    • Prestant 8'
    • Viola da Gamba 8'
    • Bourdon 8'
    • Dwarsfluit 4'
    • Melofoon 4'
    • Basson bas 8'
    • Hautbois disc. 8'
  • Pedaal
    • Subbas 16'
    • Violoncello 16'
    • Octaafbas 8'
    • Violoncello 8'
    • Bazuin 16'
  • Koppelingen
    • Manuaalkoppel
    • Pedaalkoppel
    • Ventil
Status orgel
Verplaatst

De Dispositie

Bereik
IIP/23
Technisch
  • Manuaal omvang: C-f'''
  • Positief omvang: C-f'''
  • Pedaal: C-d/f'
Hoofdwerk
  • Bourdon 16'
  • Prestant 8'
  • Flûte Harmonique 8'
  • Salicionaal 8'
  • Quintadena 8'
  • Octaaf 4'
  • Roerfluit 4'
  • Quint 3'
  • Octaaf 2'
  • Mixtuur III-V
  • Cornet II-IV doorlopend
  • Trompet 8'
Bovenwerk
Nevenwerk
Echowerk
Zwelwerk
Manuaal
Positief
  • Prestant 8'
  • Bourdon 8'
  • Viola da Gamba 8'
  • Dwarsfluit 4'
  • Octaaf 2'
  • Sesquialter II
  • Basson-Hautbois 8' B/D
Onderpositief
Vulstem
Pedaal
  • Violonbas 16'
  • Subbas 16'
  • Octaafbas 8'
  • Koraalbas 4'
  • Bazuin 16'
Koppelingen
  • Drie koppels
Accessoires
Speelhulp

Media kerk en orgel

Publicaties-oud
Publicaties
Foto's

Arnhem-orgel02

Video

Bronnen

Bronnen/literatuur

Recordinfo

Laatste updater
ID-nr
51
ID-code
16P4L
Datum aanmaak
2021-02-16 21:19:06
Aangepast
2021-12-22 19:35:08
Opgevraagd