De Locatie

Foto
Naam kerk
Sint Martinuskerk
Straat - nr
Steenstraat 7
Postcode
6828 CA
Plaats
Arnhem
Regio
Veluwe
Provincie
Gelderland
Longitude
5.9147787
Latitude
51.9837696

De Historie

Jaar eerste werken
1890
Historie
  • 1890 - Gebouwd door firma Gradussen
  • 2006 - Gerestaureerd door firma Adema's Kerkorgelbouw
Algemeen

Firma Gradussen bouwden in 1890 een tweeklaviers orgel met mechanische sleeplade voor de neogotische Sint Martinuskerk te Arnhem. De kas werd door atelier Friedrich Wilhelm Mengelberg geleverd, blijkens een publicatie in De Tijd, uitgave 27-06-1890:

De Tijd
27-06-1890

Het orgel werd ingewijd op zondag 05 oktober 1890 en dat was toen toen één van de drie grote orgels die Arnhem op dat moment rijk was, naast de Sint Walburgiskerk en de Kleine Eusebiuskerk. Onderstaande publicatie werd in de Maasbode geplaatst:

De Maasbode, 05-10-1890

en ook in dagblad De Tijd werd hierover gepubliceerd:

De Tijd, 02-10-1890

In 1924 werd een windmachine geplaatst, de oude trapinstallatie was nog aanwezig.

1944 - De oorlog

Het Gradussen-orgel overleefde weliswaar de verwoestingen van WOII maar moest daarna toch wel worden hersteld. Daarbij werd de dispositie gewijzigd. Er is een registerknop aanwezig voor de Openbas 8' van het pedaal, maar hiervoor is geen plaats gereserveerd in de orgelkas.

De firma Adema-Schreurs herstelde na de 2e wereldoorlog (1947) de oorlogsschade, voerde een revisie uit en plaatste de speeltafel losstaand. De zelfde firma verving in 1970 de Schalmij voor een Fagot-Hobo.

In 1994 heeft deze firma al een begin gemaakt met de restauratie van dit overigens wat ondergewaardeerde instrument.

2006 - Restauratie orgel

In het voorjaar van 2004 is de firma Adema Kerkorgelbouw begonnen met de restauratie van o.a. de speeltafel, het pedaal, het mechaniek en herstel van teruggevonden pijpwerk. Over deze restauratie is een uitgebreid verslag met vele foto's te bekijken en afsluitend een mini concert van het gerestaureerde instrument te beluisteren. In 2006 voltooide de firma Adema een restauratie. Bij deze restauratie is het orgel teruggebracht in de oorspronkelijke staat.

Op zondag 17 september 2006 is het orgel opnieuw in gebruik genomen. Het werd daarbij bespeeld door Kardinaal Simonis, aartsbisschop van Utrecht.

Orginele dispositie

Vóór de laatste restauratie luidde de dispositie als volgt:

  • Manuaal I
    • Bourdon 16'
    • Praestant 8'
    • Holpijp 8'
    • Octaaf 4'
    • Roerfluit 4'
    • Nasard 2⅔'
    • Octavin 2'
    • Terts 1⅗'
    • Mixtuur II-III sterk
    • Trompet 8'
  • Manuaal II
    • Praestant 8'
    • Viola 8'
    • Vox Coeleste 8'
    • Bourdon 8'
    • Fluit Harmonique 4'
    • Doublet 2'
    • Fagot-Hobo 8'
  • Pedaal
    • Subbas 16'
    • Violon 16'
    • Cello 8'
    • Bombarde 16'
Status orgel
Originele staat

De Dispositie

Bereik
IIP/21
Technisch
  • Manuaal omvang: C-f'''
  • Pedaal omvang: C-d'
  • Manuaal I: 10
  • Manuaal II: 7
  • Pedaal: 4
  • Aantal (sprekende) registers: 21
  • Toets tractuur: Mechanisch
  • Register tractuur: Mechanisch
  • Windlade: Sleeplade

Gecombineerd Register

Compositie:

  • Mixtuur II sterk
    • C: 2⅔' - 2'
    • c': 2⅔' - 2' - 1⅗'
Hoofdwerk
Bovenwerk
Nevenwerk
Echowerk
Zwelwerk
Manuaal
  • Manuaal I
    • Bourdon 16'
    • Violon 16' (discant)
    • Praestant 8'
    • Violon 8'
    • Holpijp 8'
    • Octaaf 4'
    • Roerfluit 4'
    • Octaaf 2'
    • Mixtuur II-III sterk (2 2/3')
    • Trompet 8'
  • Manuaal II
    • Praestant 8'
    • Viola 8'
    • Vox Coeleste 8'
    • Bourdon 8'
    • Fluit Harmonique 4'
    • Violon 4'
    • Fagot-Hobo 8
Positief
Onderpositief
Vulstem
Pedaal
  • Subbas 16'
  • Violon 16'
  • Cello 8'
  • Openbas 8' - niet aanwezig
  • Bombarde 16'
Koppelingen
  • Manuaal I - II
  • Pedaal - Manuaal I
Accessoires
Speelhulp

Media kerk en orgel

Publicaties-oud
Publicaties
Foto's

ArnhemMartinus-kerk01ArnhemMartinus-kerk02ArnhemMartinus-orgel20ArnhemMartinus-orgel05ArnhemMartinus-orgel02ArnhemMartinus-orgel21ArnhemMartinus-orgel19ArnhemMartinus-orgel22ArnhemMartinus-orgel06ArnhemMartinus-orgel23ArnhemMartinus-orgel24ArnhemMartinus-orgel07ArnhemMartinus-orgel25ArnhemMartinus-orgel16ArnhemMartinus-orgel17ArnhemMartinus-orgel15ArnhemMartinus-orgel13ArnhemMartinus-orgel14ArnhemMartinus-orgel10ArnhemMartinus-orgel09ArnhemMartinus-orgel08ArnhemMartinus-orgel11ArnhemMartinus-orgel18

Video

Bronnen

Bronnen/literatuur
  • Piet Bron - Orgbase.nl
  • Willemijn Hissink - Orgelsite.nl
  • Het historische orgel in Nederland 1886 - 1894 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2007. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 12)
  • Gijs van Hoof
  • Delpher.nl
  • OrgelsinGelderland.nl
  • Marcus Bergink - organist

Recordinfo

Laatste updater
ID-nr
3
ID-code
EB6BP
Datum aanmaak
2020-12-26 14:33:44
Aangepast
2022-01-20 19:16:08
Opgevraagd